Etik Tüzük

ile Admin

EATA Avrupa Transaksiyonel Analiz Derneği

 

 

EATA Etik Tüzüğü  [1]

 

EATA Temsilcileri tarafından oylanmıştır: 02.07.2007

 

Giriş

EATA Etik Tüzüğü, EATA üyesi olan ulusal organizasyonlar ve her bir EATA üyesi için bir kılavuz görevi görmektedir. Psikoterapi, danışmanlık, organizasyonel ve eğitimsel alanlarda çalışan EATA üyelerinin etik davranmalarına yardımcı olmaya yöneliktir.[2] Her bir ulusal derneğin, bu etik tüzüğü kendi deontolojik ulusal kurallarıyla tutarlı bir şekilde uygulamaya geçirme görevi bulunmaktadır.

Ayrıca bu Tüzük, halkı bu Derneğin üyelerinden bu bağlamda nasıl bir davranış bekleyebilecekleri konusunda onları  bilgilendirmektedir.

EATA üyesi olan ulusal organizasyonlar, EATA etik ilkelerini izlemeyi taahhüt ederler ve üyeleri için spesifik durumları analiz etmek amacıyla bundan bir referans çerçevesi olarak yararlanırlar. Her bir EATA üyesinin, uygulamalarında buna bağlı kalması gerekir. Aksi durumda Ulusal Dernekler, yaptırımlar belirleyeceklerdir.[3]

Bu Tüzük üç bölümden oluşmaktadır: İlk bölümde, Etiğin  temel perspektifini oluşturan Tüzük bakımından  bir giriş yapılmaktadır; ikinci bölümde, İlkelerin özü verilmekte ve temel değerler bakımından etik ilkelerin tanımları açıklanmaktadır. Üçüncü bölümde, değerlerin ve ilkelerin uygulamada kullanılışı  verilmektedir. Bu konular şunlardır:

 

Bölüm I: Etiğin Genel Çerçevesi

  • Etiğin Tanımı
  • Temel varsayımları
  • Etik İlkeler Yaklaşımı
  • Başlıca Amaçlar
  • Taahhüt:
    • EATA üye ulusal Dernekleri için
    • EATA üyesi için

 

Bölüm II: Temel Etik İlkeler

2.1. Temel değerler

  • Temel etik ilke
  • EATA Etik İlkeler Kılavuzu

Ek 1: İnsan Hakları Beyannamesi

Ek 2:  Bu EATA Etik Tüzüğünün değer ve ilkelerinin  çarpıcı uygulama örneklerini gösteren davranışlar:

  • Psikoterapi
  • Danışmanlık
  • Eğitim
  • Organizasyon
  • Eğitim

 

EK .2, Nerede?UNUTULDU MU?ONLAR MI UNUTTU?

Bölüm I
Etiğin genel çerçevesi

1.1. Etik ile ilgili bazı tanımlar

 

Etik[4], en geniş anlamıyla, insan davranışlarını  hem ahlaki niyet hem de insan iradesi   bakımından inceleyen felsefi  bir disiplindir. Etik’de,  [5] bizim ne şekilde davranacağımızı seçme becerimizin olduğu varsayılmaktadır. Burada, bir kişinin kendi parametrelerine (sübjektif/öznel etiğine) göre seçim yapma becerisini kullanırken başkalarının perspektifini de seçiminde dikkate alarak kullanma becerisinden (intersübjektif /öznelerarası etik) sözedilmektedir.

Deontoloji (mesleki etik), etik olarak davranmak amacıyla uygulayıcıların ahlaki yükümlülük ve taahhütlerinin incelenmesidir.

 

1.2. Temel varsayımlar

 

 

  • Etik ve uygulama arasında yakın bir ilişki vardır[6]: bir davranış, kişinin kendisinin ve başkalarının refahını teşvik edip etmemesine bağlı olarak etik olabilir ya da olmayabilir.
  • Etik, bir uygulayıcıya profesyonel hizmet sağlamasında rehberlik eden ve her zaman için uygulamayı destekleyen genel bir çerçevedir. Sadece zor ve problemli durumların çözülmesi ile sınırlı değildir.
  • Etik, insanların insan olarak kendi potansiyellerini fark etmelerine yardımcı olan değerleri belirler; değerler de, değer ve ilkelerin hayata geçirilmesine rehber olan deontolojik normların dayanağını oluşturur ki bu da mesleki uygulamalara kılavuzluk eder.

Ayrıca Etik konusunu genel değer ve ilkeler açısından ele almakla EATAtopluluğu içindeki kültürel farklılıkların dikkate alınmasına yardımcı olunmaktadır ve ulusal organizasyonlara, kendi ulusal deontolojik ilkeleri/kodu (mesleki etik kuralları) ile bütünleştirmelerine olanak sağlayacak bir şablon sunulmaktadır.

1.4. Başlıca Amaçlar

  1. Bir uygulayıcının insan konularıyla ilgili durumları analiz edebilmesi için bir referans çerçevesi oluşturmak amacıyla onun Etik konusundaki (değerler ve ilkeler ile norm ve yasaklar) farkındalığını ve düşüncelerini geliştirmektir.
  2. EATA üyelerine belirgin bir Etik çerçeve sunarak bir uygulayıcının etik durumlar arasında bir seçim yapabilmek ve bunu karşılaştığı her bir durumda analiz edebilmek için bir şablon olarak kullanmak üzere ölçütler vermektir.
  3. Değerlerden çıkarsanmış etik ilke uygulamalarına ilişkin bazı örnekler sunarak uygulayıcıların yalnızca bir dizi kurala kendini uydurmak yerine bu ikisi arasındaki ilişkiyi kavramasını sağlamaktır.
  4. Bir dizi kural ve gerekli davranışlar yerine değerlere ve etik ilkelerine bakarak kendi kendini incelemenin gerekliliğini göstermektir.

1.5.  Taahhütler

 

EATA’nın derneklerden oluşan bir dernek olması özelliği nedeniyle bu madde, iki şekilde ifade edilmiştir:

Birinci kısım Dernekler içindir, ikinci kısım  ise bireysel olarak her bir EATA üyesi  içindir. Her ikisi de, EATA’nın bir parçası olduğunu kabul eden net bir mutabakat içindedir.

  • EATA üyesi ulusal Derneklerin taahhütleri

Her bir EATA üyesi ulusal Dernek, işbu Etik Tüzüğünü kabul eder ve:

EATA Etik Tüzüğünü; TA’daki farklı mesleklerdeki uygulayıcılar bakımından her bir üyenin bu ilkelere bağlı kalmasını ve kendi mesleklerinde kullanmasını temin etmek üzere, kendi ülkelerinin etik ve deontolojik kurallarıyla, kültürel yönleriyle ve ulusal kanunlarıyla bütünleştirecek şekilde bir model olarak kullanmayı;

bir üyesinin mesleki davranışı ulusal etik kurallarına, EATA tüzüğüne ve ulusal yasalara uygun olmadığında, kendi yerel durumlarını kendisinin çözümlemesini;

bir üye veya üye organizasyon ile çözülemeyen herhangi bir sorunu EATA Etik Komitesine iletmeyi ve süreci aydınlığa kavuşturmak ve nihai bir çözüme ulaşabilmek için yardım talebinde bulunmayı taahhüt eder.

1.5.2.  Ulusal Dernek üyelerinin taahhütleri

 

Ulusal Derneklerin her bir bireysel EATA üyesi (genellikle bir ulusal derneğin parçası olarak) EATA Etik Tüzüğünü kabul eder ve:

kendi uygulamalarına rehberlik etmek üzere etik düşünce ve görüşlerini oluştururken bu Tüzüğü bir referans çerçevesi olarak kullanmayı;

kendi özel mesleği bakımından ülkesinin deontolojik Kodunu (meslek etiği kodunu)  izler.

Her bir birey, kendi mesleki davranışlarından sorumludur ve EATA topluluğuna olan taahhütlerinin farkındadır. Bir davranışının EATA’nın ve Ulusal Kurallara uygun olmaması durumunda, bu durum gerekirse yaptırımları belirleyecek olan ulusal kurum tarafından araştırılacak ve değerlendirilecektir.

Her bir EATA eğiticisi, kendini bu ilkeleri verdiği eğitimlerin her yönü bakımından tartışmaya ve üzerinde düşünmeye adar.

Bölüm II

Etik Tüzüğünün Temeli

 

Etik, insan bilincinin ilerlemesini kolaylaştıran temel değerleri açığa kavuşturan bir disiplindir.

Değerler, varoluşsal ve felsefi görüşlerden kaynaklanır, herkes için geçerlidir ve kişinin kendisinin ve aynı zamanda da başkalarının refahına katkıda bulunur. Evrenseldir ve hem kültürel normların hem de bireyin kendi anlayışının ötesine geçer.

Etik ilkeler, değerlerden çıkarsanmıştır ve bu değerleri mesleki uygulamaya dönüştürmek için benimsenecek tutumları gösterir. Doğaları gereği,  ilkelerin kültürel olarak yorumlanması gerekir. Bazı ilkeler, iki farklı kültürde farklı bir şekilde ifade edilebilir. Ayrca, bu bir uygulayıcı ile doğrudan veya dolaylı olarak muhatap olan herkes için geçerlidir.

Bu bölümde belirli değerler ve etik ilkeler belirtilmektedir ve tanımlanmaktadır. Bu değerler, sağlıklı bir insanın gelişiminde hem bireysel hem de kişilerarası ilişkiler için önemlidir ve bu nedenle de temel insan hakları olarak değerlendirilebilirler. Bu nedenle, bu değerler işbu Tüzükde belirtildiği şekilde İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ile tutarlıdır  [7].

Etik ilkeleri kısaca tanımlanmıştır. Bu ilkelerin, doğrudan veya dolaylı olarak müdahil olan kişileri dikkate alarak pratikte uygulanması gerekir. Bu nedenle, her bir ilke için danışanlara, uygulayıcının kendisine, eğitimcilere, meslektaşlarına, insan çevresine/topluma karşı etik olarak davranmak amacıyla ele alınması gereken bir olası konular listesi verilmiştir.

2.1. Temel Değerler

Değer, insanların kendilerinin ve başkalarının kişisel gelişimini ve tatminini arttırmak için esas olanın ne olduğunu gösterir. Kaynağını, insanların kendilerine ve başkalarına saygılı bir şekilde davranmalarına yardımcı olan doğa yasasından alır. Aşağıda verilen değerler, İnsan Hakları’na ilişkindir, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nde yeralmaktadır.

Bu referans çerçevesi aynı zamanda Transaksiyonel Analiz’deki varoluşçu ve felsefi perspektife de uygundur. Buna dayalı olarak daha başka değerler de belirlenebilir, bu nedenle bu liste tamamlanmış olarak düşünülmeyecektir.

Kapsadığı  faaliyet alanının genişliği bakımından temel olanlar şunlardır:

  1. İnsan haysiyeti[8]

Her insan; cinsiyet, sosyal konum, dini grup, etnik köken, fiziksel veya zihinsel sağlık, politik görüş, cinsel yönelim vb. farkı gözetilmeksizin değerlidir.

 

  1. Hür irade[9]

Her bir birey, ülkesinin ulusal yasaları dahilinde ve hem kendi hem de diğerlerinin ihtiyaçlarına gereken önemi vererek kendi geleceğini belirleme konusunda özgürdür. Her birey, içinde bulunulan durumu dikkate alırken başkalarının özgürlüğünü de dikkate alarak, yaşantıları aracılığıyla öğrenebilir.

  1. Sağlık[10]

Her birey fiziksel ve zihinsel olarak dengeli olma hakkına sahiptir ve bu hak aktif bir şekilde garantilenmelidir.

  1. Güvenlik[11]

Herkes güvenli bir ortamda araştırabilmeli ve gelişebilmelidir.

  1. Karşılıklılık [12]

Her bir birey, insan ilişkilerinin olduğu ortamda yaşadığını ve geliştiğini dikkate alınarak, kendisinin ve başkalarının güvenliğini oluşturacak şekilde, karşılıklılık içinde başkalarının refahına da katkıda bulunur.

Bu değerler doğrudan birbirleriyle ilişkilidir ve TA uygulayıcılarının kendi profesyonel uygulamalarını etkilemektedir.

2.2. Temel Etik İlkeler

 

Değerlerin doğası gereği ve insan hayatındaki önemi nedeniyle; başkalarına ve onların hakkına saygı duymayı garantilemek üzere, bu değerlere sıkıca bağlı kalan davranışlar bakımından net yönergelerin belirlenmesi gerekmektedir. Etik ilkeler, değerlerden çıkarsanmıştır, kişinin gelişmesi ve büyümesi için uygulamanın nasıl yapılacağını ve insanın refahının nasıl sağlanacağını göstermeyi amaçlar. Etik davranışlar  için ölçütler sunar ve tanımlayıcı niteliktedir.

Değerleri başlangıç noktası olarak kullanarak bir dizi etik ilkeyi belirlemek mümkündür. Başlıcaları şunlardır:

 

  • Saygı
  • Güçlendirme
  • Koruma
  • Sorumluluk
  • İlişkiye kandini adama

 

Bir yardım mesleğinde,etik davranışlarda etkili olabilmesi için etik ilkelerin değişik alanlar bakımından ifade edilmesi ferekmektedir.  Başlıcaları şunlardır:

  • Danışanlar
  • Uygulayıcının kendisi
  • Eğitim alanlar
  • Meslektaşlar
  • İnsan çevresi/Toplum

TA uygulayıcıları, her bir değeri ve bu değerlerden çıkarsanan etik ilkeleri gözönüne alacaktır; hangi tutumu seçeceği konusunda düşünecektir, yukarıdaki alanlardan her birinde nasıl davranacağına karar verecektir.  Uygulayıcı, herhangi bir durumu yapacağı iş  üzerindeki etkisini gözönüne alarak etik ilkeler bakımından analiz edecek; danışan, kendisi, çevre gibi faktörleri dikkate alarak davranışını belirleyecektir.

Her bir etik ilkenin kısa bir tanımlamasının ardından, dikkate alınacak noktalarla ilgili bir liste verilmektedir.  Bu, uygulayıcının bir durumu değerlendirmesine ve seçimleri için sorumluluk almasına yardımcı olacaktır.  Öncelikle, söz konusu etik ilkeye karşılık olarak geliştirilmiş iyi uygulama örnekleri bulunmaktadır. Bu listede, TA uygulamasında benimsenmesi beklenen ölçütler yeralmaktadır. Bunun, uygulayıcıyı ilkeleri uygulamaya dönüştürmek üzere kendisini sorgulamaya teşvik etmesi amaçlanmaktadır. Bu geniş kapsamlı bir liste değildir ve her bir uygulayıcı, gösterilen beş hedefe bakarak kendi cevabını bulacaktır. Bu durum uygulayıcının kendi davranışlarının nedenlerini  netleştirmesine imkan sağlayacaktır.

  1. Belirli herhangi bir özellik veya niteliğe bağlı olmaksızın herkese insan olarak Saygı.

danışanlara karşı: uygulayıcı, her bireyin kendi kişisel perspektifini tam olarak  gözönüne alır ve anlamaya çalışır. Hizmet alan kişiye onun kendi perspektifiyle tutarlı olarak  yardımcı olacaklardır. Uygulayıcı, danışanı için mümkün olan en iyi hizmeti sunacaktır. Uygulayıcı, güvenli ve profesyonel bir ortam sunar ve, konumunun yarattığı  gücünün farkında olarak, herhangi biri, vb. için sömürücü herhangi bir durumdan sakınarak güvenilir bir ortam yaratmak için dikkatlidir vb. 

 

kendine karşı: uygulayıcı kendi perspektifini/zorluklarını/tercihlerini dikkate alacak ve ele almak istemediği ya da ele alamayacağı herhangi bir danışanı veya durumu diğer yetkin meslektaşlarına iletecektir vb.

 

Eğitim alanlara karşı: eğitim alanların öğrenim düzeylerinin farkında olan eğitimci, yeterli desteği verecek, gerekli tüm öğrenim kaynaklarını sunacak tır ve  kendi öğretme stilini eğitim alanların öğrenme gibi ihtiyaçlarıyla bağdaştırma amacıyla gözönüne alacaktır. 

meslektaşlarına karşı: uygulayıcı, meslektaşlarının profesyonelliği konusunda farkındalığını sürdürecek ve endişeleri olduğunda bu endişeleri doğrudan meslektaşlarına yöneltecektir. Cevabı dinledikten sonra, uygulayıcı konu hakkında bağımsız bir yargıya varacaktır vb.  

topluma karşı: uygulayıcı, kendi toplumunun belirli kültürlerini dikkate alacak ve kendi değerlerini empoze etmeye çalışmayacaktır vb.

 

  1. Her bir bireyin gelişimini arttırmanın önemini vurgulayan Güçlendirme

danışanlara karşı: uygulayıcılar, kendilerini danışanlarının kendi haysiyetleri, sorumluluğu ve hakları bakımından farkındalık geliştirmeleri konusunda  çalışmaya adarlar; vb.

kendine karşı: uygulayıcılar, bilgilerini genişletmek amacıyla kendi uzmanlık alanlarında sürekli eğitim içinde olurlar ve mesleki ve kişisel gelişimlerine özen gösterirler vb.

eğitim alanlara karşı: uygulayıcılar, eğitim alan kişilerin yetkinliğini değerlendirir ve onların potansiyellerini, gelişimlerini ve refahlarını geliştirmelerine imkan tanırlar vb.

meslektaşlarına karşı: uygulayıcılar, bir meslektaşlarının katkılarına saygı gösterir ve profesyonelliklerini genişletmeleri için onlara fırsatlar yaratır, meslektaşlarının kendilerine ait keşiflerini kıskanmak yerine yetkinliklerini paylaşmayı amaçlarlar  vb.

topluma karşı: uygulayıcılar, bireylerin olduğu kadar toplumun da genel  refahı açısından düşünür vb.

 

  1. Koruma, herkesin biricikliğini ve değerli olduğunu göz önünde bulundurarak hem kendine hem de başkalarına (fiziksel olarak, zihinsel olarak, vb.) özen göstermeyi ifade eder.

danışanlara karşı: Uygulayıcılar, güvenli bir çalışma ortamı yaratarak (ör. Gizlilik, fiziksel emniyet, çok riskli durumlarda önceden bilgilendirerek onayını alma gibi) yeterli bir hizmet sunarlar ve danışanlarının herhangi bir yıkıcı eğilimine karşı farkındalık içinde olurlar. Profesyonel kontratı riske sokan etkinliklere ve ilişkiler girmeyeceklerdir ve sürdürmeyeceklerdir. (G)[13]; terapi ilişkisi sonlanmış olsa bile  gizliliği sürdüreceklerdir (H), vb.;

kendine karşı: Uygulayıcılar, kendi değerlerini ve öğrenme süreçlerini gözönüne alacaklardır ve daha fazla beceri gerektiren veya kendisiyle çatışma yaratan durumlarda danışanla çalışmayı reddedeceklerdir. Kendi güvenliklerini sağlayacaklardır, eğer uygulayıcı, danışanı ile etkin ve yetkin  olarak çalışmasını engelleyen fiziki veya zihinsel herhangi bir koşulla karşılaşırsa, danışanla olan ilişkisini sona erdirecektir  (K) vb.

eğitim alanlara  karşı: Uygulayıcılar, eğitim alanların danışanlarına ve kendilerine zarar verici olmalarını, yetersiz müdahaleler yapmalarını önlemek üzere kendi tercihlerini ve sınırlılıklarını farketmeleri için onları cesaretlendirirler. Eğitim alanların, kendilerinin ve başkalarının güvenliğini riske sokması söz konusu olabilecek değişik durumlara karşı, kişisel ve mesleki gelişimlerini sürdürmeleri için onları harekete geçireceklerdir, kendi kişisel stillerine bakmalarını, kendi kişisel konularına yönlenmelerini sağlacaklardır vb.  

meslektaşlara karşı: Uygulayıcılar, meslektaşlarının küçük düşürücü ifadelerini veya eylemlerini onlarla yüzleştirme yapma konusunda isteklidirler (B) vb;

topluma karşı: danışanlarına ülkenin mevcut yasalarına uygun şekilde hizmet sunarlar (I) vb.;

 

  1. Sorumluluk, danışan, eğitici, terapist, süpervizor, danışman, vb. olarak kendi hareketlerimizin sonuçlarını dikkate almayı ifade eder.

 

danışanlara karşı: Uygulayıcılar, danışanlarıyla net kontratlar yaparlar ve bir danışan özerk davranamıyorsaveya buna istekli değilse profesyonel ilişkiyi sona erdirirler  (E). Herhangi bir şekilde danışanını suistimal etmeyecek (F) ve de danışanının bilerek  veya planlı şekilde bir zarara uğramasına sebep olacak şekilde hareket etmeyeceklerdir (C), vb.;

kendine karşı: danışan üzerindeki konumlarının etkisini değerlendirir ve danışanlara onların refahını sağlayacak ve suiistimal edilmesini  önleyecek şekilde tepkide bulunma konusunda  dikkatlidirler; vb.

eğitim alanlara karşı: Uygulayıcılar, eğitim alanların öğrenim ihtiyaçlarının farkındadırlar ve onlara öğrenmeleri için gerekli araç ve bilgileri sağlarlar.  Eğer bir eğitim alan etik olmayan bir durumu değiştirmek istemezse, uygulayıcılar onu yüzleştirecektir venasıl ve hangi etik eylemde bulunacağını belirleyecektir vb;     

meslektaşlarına karşı Eğer bir meslektaşlarının etik olmayan davranışlarda bulunduğuna dair geçerli bir nedeni varsa onu yüzleştirmekle sorumluluğu kabul ederler ve bir çözüme ulaşamadıklarında bu meslektaşlarını uygun etik kuruma rapor edeceklerdir (L) vb);

topluma karşı: Uygulayıcılar, toplumlarının psikolojik ve fiziksel sağlıklarıyla ilgili olmayı  mesleki bir sorumluluk olarak benimseyeceklerdir vb.;

 

  1. İlişkiye kendini adama, danışanımızın refahı konusunda samimi bir ilgi duymak anlamına gelir.

 

danışanlara karşı: uygulayıcılar, bireyin kişilerarası ilişkilerini ve bunun onun üzerindeki etkisini gözönüne alırken  dikkatlidir vb.;

eğitim alanlara karşı: uygulayıcılar, eğitim alanlara danışanlarının kişilerarası dünyasını gözönüne almayı  öğretirler vb.;

meslektaşlarına karşı: uygulayıcılar, konferanslara vb. katılır, katkılarını paylaşırlar vb.;

topluma karşı: uygulayıcılar, kendi toplumlarının farkındadırlar ve etkin olarak katılırlar  vb.;

Etik bir karar alabilmek için, uygulayıcılar farklı durumları gözönüne alarak uygun eylemi seçebilmek üzere etik ilkelerden yararlanırlar.  Ancak, uygun tüm ilkeleri birleştirmenin mümkün olmadığı durumlarla da karşılaşabilirler. Buna rağmen uygulayıcıların yine de belirli durumlara bakmaları, farklı perspektifleri değerlendirmeleri ve kendi kararlarından sorumlu olmaları gerekecektir.

Aşağıdaki şema (Şekil 1), Etik Tüzüğün temelindekilerin bir sentezidir. Bir durumu Etik açısından değerlendirmek için kullanılan üç farklı seviye vardır:

  1. Seviye bir, Temel Değerler – herkese uygulanabilir ve evrensel olarakgeçerlidir.
  2. Seviye iki, Etik İlkeleri – kültürel yorumlamaları gerektirir ve çeşitli mesleklerdeki farklılıkları ifade eder.
  3. Seviye üç, Ele Alınacak Hedef Grup – etik uygulama için dikkate alınması gereken kişi veya durumları gösterir.

Şek. 1. Etik Tüzüğün Temelinin Sentezi: etik uygulama için üç analiz seviyesi.

   

EK: İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin Temel Değerlere İlişkin Maddeleri

 

Mad. 1: “Bütün insanlar hür, haysiyet ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdana sahiptirler ve birbirlerine karşı kardeşlik zihniyeti ile hareket etmelidirler.” 

Mad. 2: Herkes, ırk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasi veya diğer herhangi bir akide, milli veya içtimai menşe, servet, doğuş veya herhangi diğer bir fark gözetilmeksizin işbu Beyanname’de ilan olunan tekmil haklardan ve bütün hürriyetlerden istifade edebilir. Bundan başka, bağımsız memleket uyruğu olsun, vesayet altında bulunan, gayri muhtar veya sair bir egemenlik kayıtlamasına tabi ülke uyruğu olsun, bir şahıs hakkında, uyruğu bulunduğu memleket veya ülkenin siyasi, hukuki veya milletlerarası statüsü bakımından hiçbir ayrılık gözetilmeyecektir.

Mad. 3: Yaşamak, hürriyet ve kişi emniyeti her ferdin hakkıdır.

Mad. 18: Her şahsın, fikir, vicdan ve din hürriyetine hakkı vardır; bu hak, din veya kanaat değiştirmek hürriyeti, dinini veya kanaatini tek başına veya topluca, açık olarak veya özel surette, öğretim, tatbikat, ibadet ve ayinlerle izhar etmek hürriyetini içerir.

Mad. 19: Her ferdin fikir ve fikirlerini açıklamak hürriyetine hakkı vardır. Bu hak fikirlerinden ötürü rahatsız edilmemek, memleket sınırları mevzubahis olmaksızın malumat ve fikirleri her vasıta ile aramak, elde etmek veya yaymak hakkını içerir.

Mad. 22: Her şahsın, cemiyetin bir üyesi olmak itibariyle, sosyal güvenliğe hakkı vardır; haysiyeti için ve şahsiyetinin serbestçe gelişmesi için zaruri olan ekonomik, sosyal ve kültürel hakların milli gayret ve milletlerarası işbirliği yoluyla ve her devletin teşkilatı ve kaynaklarıyla mütenasip olarak gerçekleştirilmesine hakkı vardır.

Mad. 23: (1) Her şahsın çalışmaya, işini serbestçe seçmeye, adil ve elverişli çalışma şartlarına ve işsizlikten korunmaya hakkı vardır. (2) Herkesin, hiçbir fark gözetilmeksizin, eşit iş karşılığında eşit ücrete hakkı vardır. (3) Çalışan her kimsenin kendisine ve ailesine insanlık haysiyetine uygun bir yaşayış sağlayan ve gerekirse her türlü sosyal koruma vasıtalarıyla da tamamlanan adil ve elverişli bir ücrete hakkı vardır. (4) Herkesin menfaatlerinin korunması için sendikalar kurmaya ve bunlara katılmaya hakkı vardır.

Mad. 24: Her şahsın dinlenmeye, eğlenmeye, bilhassa çalışma müddetinin makul surette sınırlandırılmasına ve muayyen devrelerde ücretli tatillere hakkı vardır.

Mad. 25: (1) Her şahsın, gerek kendisi gerekse ailesi için, yiyecek, giyim, mesken, tıbbi bakım, gerekli sosyal hizmetler dahil olmak üzere sağlığı ve refahını temin edecek uygun bir hayat seviyesine ve işsizlik, hastalık, sakatlık, dulluk, ihtiyarlık veya geçim imkânlarından iradesi dışında mahrum bırakacak diğer hallerde güvenliğe hakkı vardır. (2) Ana ve çocuk özel ihtimam ve yardım görmek hakkına haizdir. Bütün çocuklar, evlilik içinde veya dışında doğsunlar, aynı sosyal korunmadan faydalanırlar.

Mad. 29: (1) Her şahsın, şahsiyetinin serbest ve tam gelişmesi ancak bir topluluk içinde mümkündür ve şahsın bu topluluğa karşı görevleri vardır. (2) Herkes, haklarının ve hürriyetlerinin kullanılmasında, sadece, başkalarının haklarının ve hürriyetlerinin gereğince tanınması ve bunlara saygı gösterilmesi amacıyla ve ancak demokratik bir cemiyette ahlâkın, kamu düzeninin ve genel refahın haklı icaplarını yerine getirmek maksadıyla kanunla belirlenmiş sınırlamalara tabi tutulabilir. (3) Bu hak ve hürriyetler hiçbir veçhile Birleşmiş Milletlerin amaç ve prensiplerine aykırı olarak kullanılamaz.

[1]  Bu Tüzük, daha önceki EATA Etik Tüzüğünün tümünün yerine geçmektedir. Eski Tüzükdeki tüm normlar bu belgeye yerleştirilmiştir ancak yeni belgede mesleki etik davranış ölçütlerine odaklaşılmıştır. Etik davranışları oluşturmanın ve etik olmayan davranışları belirlemenin temel unsuru, değerlere ve etik ilkelerre dayanmaktadır. Bu Tüzük,  EATA Etik Komitesinin (Barbara Classen, Brigitte Evrard, Margarethe Podlesch, Ritva Piiroinen, Jacqueline Dossenbach, Valentin Lapanja Furlan) işbirliği, görüş birliği ve görüşleri ile oluşturulmuştur. Tüzüğün ana içeriği, aşağıdaki üyelerden oluşan çok uluslu bir gruptan meydana gelen EATA Etik Komitesinin bir alt komitesi (Koord. Robin Walford, Vladimir Goussakowski, Claude-Marie Dupin, Sabine Klingenberg ve özellikle çok önemli katkılarda bulunan Carla de Nitto) tarafından oluşturulmuştur.

[2]  Bu Etik İlkelerde geçen uygulayıcı terimi; bireyleri, çiftleri, grupları veya organizasyonları anlamak ve değişim sağlamak üzere TA’yı ve/veya diğer kavramları bir model olarak kullanan tüm EATA üyelerine ilişkindir.‘Danışan’ kelimesi, EATA üyelerinin profesyonel hizmet verdikleri herhangi bir kullanıcı, hasta, öğrenci, grup veya organizasyon anlamına gelmektedir.

[3]  Yaptırımlar, geçici veya nihai olarak üyeliğin durdurulmasına kadar gidebilir.

[4]  Tanım, bir İtalyanca sözlükten gelmektedir, Dizionario delle Idee, Sansoni, 1977, s. 392.

[5]  Etik, en katı anlamıyla ahlak ile eşanlamlıdır (“Ethos” ve “Mos”, Yunanca ve Latince’de töre, gelenek anlamına gelmektedir) ve kendini gerçekleştirmek üzere kendi kendini inceleme becerisi anlamına gelir ki bizler böylece kendi potansiyelimizi gerçekleştirrken aynı zamanda başkalarının kendini gerçekleştirmesini de gözönüne aldığımızda, davranışlarımız etik olmaktadır.

[6]  Uygulama, bir uygulayıcı ile bir hizmet alan açık bir sözleşme üzerinde mutabık kaldıklarında gerçekleşen mesleki yardım ilişkisi anlamına gelir. Bu, dört uzmanlık alanının hepsinde uygulanır: Psikoterapi, Danışmanlık, Eğitim ve Organizasyonlar da; uygulamalar  farklı olabilir ancak bu alanların hepsinde aynı mantık geçerlidir.

  • Etik İlkeler Yaklaşımı

 

EATA Etik Tüzüğü, temel değerleri belirler. Bu değerler, bir  uygulayıcının  mesleki ilişkileri sırasında ilgili kişilerin  refahını artırmak, onları kişisel ve mesleki davranışları hakkında bilgilendirmek üzere bir referans çerçevesi sunar. Bu değerler, etik ve mesleki davranış ölçütlerinin  oluşturulmasına yardımcı olur. Tüzük, değerler ve ilgili etik ilkelerle ilgili temel varsayımlardan oluşur ve bunlar tüm yardım edici profesyonelleri etik uygulama konusunda bilgilendirilirken esas olarak alınır.

Deontolojik kod (mesleki etik kod) her bir uygulayıcının haklarını korumak üzere   onun davranışlarını düzenlemesi amacıyla belirlenmiş bir dizi kural sağlar. Bunlar, bir ülkenin kanunlarına da sıkıca bağlıdır ve değişik mesleki kurumları için onlara özgü olarak farklıulıklar gösterir.

        

Etik ve deontolojik kodun amacı, ulusal kanunlarla da korunarak insan haklarını güvence altına almaktır.

Bu nedenle, bu tüzük ile burada Etik İlkeler içinde ayrıca belirtilmemiş olsalar  bile çok geniş bir alanda olabilecek değişik durumlarla başedebilmek amacıyla bir referans çerçevesi oluşturmak üzere belirgin değer ve etik ilkelere sahip olmanın önemi vurgulanmaktadır.

Bu yaklaşım ile etik uygulama alanında nelerin yapılacağını veya yapılmayacağını gösteren bir dizi kuralın uygulanmasından uzaklaşılarak, Transaksiyonel Analiz içindeki uygulayıcılara rehberlik eden değerlerin ve ilkelerin gözönüne alınması anlayışı benimsenmiştir. Belli ilkelerin kapsamına girmeyen durumlarla karşılaşmak ya da ilkeler arasında karar vermek zorunda kalmak söz konusu olabilir. Bu tür durumlarda seçilen herhangi bir hareket tarzı, yalnızca uygulayıcının TA değerlerine ve ilkelerine gereken özeni göstermediği kanıtlanabilirse etik olmayan bir durum haline gelir. Verilen herhangi bir örnek durum, iyi bir uygulamanın ne olduğunu göstermek üzere geliştirilmiştir ve yalnızca bunlarla sınırlı olduğu şeklinde değerlendirilmemelidir.

[7]  İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nde Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 10 Aralık 1948 tarihinde ilan edilmiştir.

[8]  İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 1, 2 ve 3, bakınız: ek belge.

[9]  İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 18 ve 19, bakınız: ek belge.

[10] İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 24 ve 25, bakınız: ek belge.

[11] İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 22 ve 23, bakınız: ek belge.

[12] İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 29, bakınız: ek belge.

[13] Parantez içindeki harfler, önceki EATA Etik Tüzüğüne yapılan atıflardır.

FacebookTwitterPinterestEmail